Paradox

Er was eens een boer wiens kostbaarste bezit een ezel was. De ezel hielp hem met sjouwen, ploegen en droeg hem als hij na een dag hard werken naar huis ging. De ezel was al oud en op een kwade dag stierf hij. De boer was radeloos en toen hij die avond in slaap viel werd hij bezocht door een toverfee die zei dat hij één wens mocht doen. De boer aarzelde geen moment en sprak zijn diepste wens uit: ‘Ik wil dat de ezel van mijn buurman sterft!’

Op zoek naar de vraag waarom deze regio er niet in slaagt om zich los te maken van de geschiedenis en de blik op de toekomst te richten, heb ik dit verhaal verschillende keren gehoord.

Op het eerste oog is het tegenovergestelde waar. Ik heb nergens gastvrijere en vriendelijkere mensen ontmoet dan hier. En dan doel ik niet op de SUV rijdende botoxhoofden maar op Miroslav Modaal. Een huwelijk of verjaardagsfeest is niet compleet zonder wagonladingen hartelijkheid, drank en voedsel. Het is buitengewoon gênant om overladen te worden met zoveel overdaad en vriendelijkheid als de mensen in kwestie nauwelijks iets hebben. Zeker omdat ze in Nederland waarschijnlijk met krenterigheid en achterdocht bejegend zouden worden.

Maar als je vraagt aan hoe het is om hier te leven dan kun je de geestelijke gezondheidszorg meteen laten uitrukken. Onder de oppervlakte van hedonisme, uiterlijkheden en gastvrijheid zijn frustratie, negativiteit en cynisme de norm. Ik ontmoet verbazend weinig mensen die positief zijn over hun eigen toekomst of die van hun kinderen. Als ze geld hebben proberen ze in Duitsland, Oostenrijk, of elders te studeren of te werken. De braindrain is enorm en voorlopig zie ik de meesten nog niet terugkeren. Misschien is het grootste probleem wel dat mensen de afgelopen decennia niet op elkaar of een fatsoenlijke overheid konden bouwen. Jaren van economische instabiliteit, etnische conflicten en volksverhuizingen hebben er voor gezorgd dat het wantrouwen en de corruptie allesomvattend is. De bouwvergunning die alleen verkrijgbaar is als je de juiste contacten hebt, de briljante academicus die werkloos is want geen lid van de regerende partij. Protesten zijn er wel maar als ze uit de hand dreigen te lopen dan wordt steevast de etnische of religieuze troefkaart getrokken. De boeven blijven de baas hier.

De paradox van Belgrado: het leven is ellendig dus laten we feesten.