Kroket

                                     

6 graden, een grijze lucht en regen; ik ben weer terug in Nederland!

In ons hoofdstedelijk paradijs is het verkeer druk maar verrassend overzichtelijk met fietspaden, zebra's en geen a-sociaal geparkeerde auto's. Bovendien voelt het als vanouds aan, de verschillende fietsconstructies, de bloemenstalletjes, de diversiteit aan mensen op straat. Heerlijk! Ik ben weer thuis in de stad waar ik dertien jaar heb gewoond. 

Mijn thuiskomst besluit ik te vieren met een Kwekkeboom/van Dobben en een Nederlands tijdschrift. Ik wandel op mij gemak richting Bijenkorf maar dat blijkt een slechte keuze. Even denk ik in het verkeerde land te zijn terecht gekomen. Een horde Aziatische toeristen met Louis Vuitton tasjes loopt me omver en tegelijkertijd wordt er in het Chinees omgeroepen. Het aanbod aan spullen is overweldigend: hoeveel shirtjes, jurkjes, schoenen en lingerie kan een mens dragen? En dan de prijzen, hoezo crisis? Om me heen kijkend besef ik tot mijn afgrijzen dat ik de uitzondering ben en niet het winkelende publiek. Dat is, net als in Belgrado, chic, verzorgd en met overduidelijk een spuitje botox hier en daar. Ik voel me een ma Flodder die stil is blijven staan terwijl zij gewoon hebben doorgeleefd en gewinkeld.

Ik vlucht naar de bovenste etage, zoek een tijdschrift uit en besluit de Kwekkeboom te nuttigen in het aanpalende restaurant. Daar kan ik kiezen tussen 15 verschillende soorten sushi, 10 sapjes, een saladbar en verantwoord rundvlees en vis. Maar geen kroket! Eenmaal neergestreken met wat vergelijkbaar troostvoer hoor ik het koppel naast mij heftig discussiëren over de aanschaf van een kasjmier trui van 400 euro.  

Nog steeds heb ik geen kroket en wat afwezig loop ik terug naar mijn tijdelijke onderkomen. Op de hoek van een grote verkeersader zie ik een uithangbord: Bilder en de Clerq. Het ziet eruit als een luxe traiteur met gelegenheid tot eten en drinken ter plekke. Ik besluit de gok te wagen, hier hebben ze vast hele goede echte van Dobben of Kwekkeboom kroketten. De ruimte is enorm en er staan slechts een paar rekken, veel plantjes en een paar koelvitrines. Er hangen ook receptkaartjes en al lezende dringt het tot me door dat dit etablissement alleen bedoeld is voor singles of dinky's (double income no kids) die van gekkigheid niet weten wat ze moeten eten en bovendien niet van kindervoedsel (=gefrituurd en/of zoet) houden. Je kunt namelijk een recept kiezen en dan alles verzamelen, tot aan het ene voorgeschreven takje rozemarijn toe. Daar doe ik niet aan mee: Ik wil een kroket, vers gefrituurd in een wit plastic bakje met een zakje mosterd!

Als ik naar buiten stap in de schemering kan ik me niet direct oriënteren. Ik doe een stap vooruit en diskwalificeer me direct als Amsterdammer. Ik sta midden op het fietspad en word bijna omver gekacheld door een bakfiets. Verloren staar ik om me heen, iedereen heeft haast en is op weg naar huis. Deze stad is de mijne niet meer en de goede kroketten zijn ook al uitgestorven.   

Kaalkop

Daar lig ik dan, voorover met mijn gezicht in de sneeuw en vier lachende kaalkoppen om me heen. Een paar weken lang heb ik het bos gemeden, bang dat het weer uit de hand zou lopen. Maar met de eerste sneeuw was het gewoonweg te verleidelijk om niet te gaan. Bovendien laat ik me niet wegjagen door vier eikels die denken dat het bos van hen is.

Sinds Dutch vorig jaar oktober kwam aanlopen maak ik een ochtendronde door dit park. Ik had de kaalkoppen en hun vecht/waakhonden al verschillende keren gezien. Gehuld in trainingspakken liepen ze alsof het park hun achtertuin was. Andere wandelaars drukten ze van het pad af en hondeneigenaren bleven op gepaste afstand. Ik bleef lekker Hollands en trotseerde hen iedere keer. Dat ging goed omdat Dutch nog een pup was. Tot september dus. Koud terug van vakantie kwam ik in de eerste 'close encounter' terecht. Nieuwsgierig liep Dutch op grote aangelijnde herder af. Die aarzelde geen seconde en zette meteen zijn tanden mijn oogappel. Door een snelle, zeer gerichte oplawaai van het trainingspak liet hij los, mij verbijsterd achterlatend.

Enige tijd daarna besloot Dutch dat hij de tien kilo zwaardere soortgenoot best aankon. Ternauwernood kon ik hem wegtrekken en het kaalhoofd riep iets in het Servisch naar me. De dame waarmee ik stond te praten schaamde zich overduidelijk toen ze het voor me vertaalde: "Als hij Dutch nog 1 keer zou tegenkomen dan zou hij zijn hond loslaten". Ik maakte me geen illusies, deze hond was, net als zijn baas, van jongs af aan getraind om alles wat bewoog agressief te bejegenen.

Dus vermeed ik het park en ging ik pas wandelen als zij al verdwenen waren. Tot vandaag dus. In een flauwe bocht kwamen ze me tegemoet lopen, Dutch net te ver vooruit. Terwijl ik naar zijn halsband greep gleed ik uit, viel languit op mijn gezicht en terwijl ik overeind krabbelde stonden de vier kaalkoppen lachend om me heen. De hond veilig maar mijn eer gekrenkt. Wat een ongelooflijke schoften! Ik wenste mezelf een paar bodyguards toe of tenminste een heel groot geweer. Veel zou het niet geholpen hebben, vrees ik. De nare realiteit is dat dit soort lui het voor het zeggen heeft hier. Met een beetje pech hebben ze 20 jaar geleden een voortreffelijke training genoten in het Servische leger of een obscuur paramilitair clubje. Met geweld en handige deals hebben ze zich verrijkt en ze laten het niet na om aan iedereen te showen dat zij de baas zijn. Ik heb geluk, ik ben hier over anderhalf jaar weg maar de overgrote meerderheid van de bevolking heeft geen keuze dan naar hun pijpen te dansen.

Terwijl ik het bos uitliep en ze in het Nederlands nariep (ik zal het hier niet herhalen maar erg diplomatiek was het niet) zag ik de auto van 1 van hen. Die heeft het formaat van een flinke schuur en staat altijd pontificaal op de rijbaan geparkeerd. Ik keek om me heen...niemand.

Zou ik…?

Plastic

Servië is in potentie een prachtig land met als parel in de kroon Belgrado. Helaas zijn er een aantal zaken die het zicht verhinderen op de schoonheid van stad en land. Allereerst is daar de geflipte architect die in verschillende ex-communistische landen heeft rondgewaard. Hij bepaalde dat "het volk" het best gebaat was bij eenvormige, troosteloze, betonnen flats. De Bijlmerbajes is een toonbeeld van architectonische vernieuwing vergeleken met een aantal woonkazernes hier. Er zijn een heleboel prachtige gebouwen in de stad maar die dateren vrijwel zonder uitzondering van voor de communistische periode. Sindsdien zijn ze trouwens, op een aantal overheidsgebouwen na, ook niet meer onderhouden. 

Een andere doorn in mijn oog is het zwerfvuil. Ieder trottoir, park, straat tot het kleinste landweggetje aan toe wordt ontsierd door achteloos achtergelaten vuil. Dagelijks stroomt een heel leger aan schoonmakers en zigeuners door de stad om het op te ruimen en te kijken wat nog bruikbaar is. Hoe komt het dat mensen niet zuinig zijn op hun omgeving? Laatst nog zag ik een auto ter waarde van een modaal Nederlands jaarinkomen stoppen voor een container. Het raam ging open en er verscheen een hand die een plastic zak met half gegeten lunch in een boog richting de container gooide. Helaas belandde het er niet in maar zeker twee meter ernaast. Dat deerde niet, het raam sloot zich weer en met een flinke stoot gas schoot de bolide er vandoor. Toen ik stopte om het er alsnog in te werpen werd ik meelijwekkend nagekeken door een voorbijganger.

Een belangrijk deel van het vuil wordt gevormd door plastic tasjes. Iedere winkel is voorzien van een ruime voorraad en de regel is dat boodschappen in zoveel mogelijk plastic tasjes gestopt worden. Inmiddels heb ik dus mijn eigen tassen en dat leidt tot vreemde blikken. Als ik op de fiets ben bijvoorbeeld en alles in een net iets te klein rugtasje prop. De woorden "bez kesa" waren naast "Dobar Dan" en "Pivo" de eerste Servische woorden die ik twee jaar geleden heb geleerd. Gelukkig wordt mijn ergernis en zorg gedeeld door een aantal anderen. 1 daarvan nam het initiatief om er niet alleen zelf iets aan te doen maar wat koppen bij elkaar te steken. Het plan is om een duurzame shopper te introduceren via een aantal grote supermarktketens hier. Niet gehinderd door enige kennis van zaken maar wel gewapend met ergernis over zoveel verspilling zijn we dus nu aan te onderzoeken hoe een eind te maken aan de plastic terreur. Mocht u ervaring of informatie hebben over een soortgelijk initiatief (in Nederland en elders) dan horen we dat graag!

De winnaar is..

Dank voor alle reacties op de quiz van vorige week. Een aantal van u hebben een uitstekende poging gewaagd om de vragen te beantwoorden waarbij de diegenen met opgroeiend kroost duidelijk een voorsprong hadden. Uit de foutloze inzendingen hebben we een winnaar gekozen die een prachtige fles Aurelius krijgt. Voor mij de beste Servische wijn die ik totnogtoe heb genuttigd en vernoemd naar de Romeinse keizer die hier in de buurt geboren is.

En dan nu de bekendmaking

(tromgeroffel)

De winnaar is

(nog meer tromgeroffel)

Ellen Bloemendal

Quiz

Normaliter doe ik mijn best om een leuke blog te schrijven en zit u als lezer heerlijk achterover. Die rollen moeten we maar eens omdraaien deze keer. Onderstaand treft u een quiz aan met vragen en een paar uitspraken die ik voor de voeten geworpen krijg van mijn kroost. Aan u de uitdaging om het antwoord te vinden dat ik heb gegeven. De antwoorden staan in willekeurige volgorde onder de vragen: u hoeft alleen maar de juiste cijfer/letter combinatie door te mailen. Onder de goede inzenders wordt een fles Aurelius van het huis Kovacevic verloot (geen grap, dat ga ik echt doen). De quiz staat niet onder onafhankelijk toezicht en minderjarigen mogen ook meedingen naar de prijs (hehehe). Wederhelft en kroost zijn uitgesloten en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

Doe uw best!

 Dagelijkse vragen

1.    Mam, waar is mijn rechter voetbalschoen?

2.    Mam, wanneer komt pappa thuis?

3.    Mam, wat eten we vanavond?

4.    Mam, ik heb honger!

5.    Mam, eten we nu alweer bladeren?

6.    Mam, mag ik op de computer?

Verontrustende vragen

7.    Mam, wat ligt er achter het heelal?

8.    Mam, zijn belangrijke mensen ook meer waard als andere mensen?

9.    Mam, bestaat God echt? 

10.  Mam, waarom heb jij zoveel rimpels!

11.  Mam, waarom rook jij?

12.  Mam, hoe bereken ik de inhoud van een cylinder?

13.  Mam, is dat echt waar van die piemel en die plasser, dat is toch smerig!

14.  Mam, Pappa en jij hebben het toch maar twee keer gedaan?

15.  Mam, jij bent toch voor de tweede wereldoorlog geboren?

Lief en leed

16.  Mam, hoe word je gelukkig?

17.  Mam, je bent de allerliefste moeder.

18.  Rotmoeder! Ik haat je!

19.  Mam, ik hou van je. 

20.  Mam, Lola zit me te pesten!

21.  Mam, Bing heeft me geslagen!

Antwoorden
a. Lekker.

b. Die krijg je vanzelf als ouder.
c. Dat is rucola, schat.
d. Goh, dan heeft hij daar vast een reden voor.
e. Als ik dat zou weten dan zou ik op een hele goede universiteit werken en niet in de file staan op weg naar voetbal.
f. Mensen zijn alleen belangrijk en waardevol als ze voor jou iets betekenen.
g. Dat weet niemand, daarom geloven mensen ook, ze weten het niet zeker. 
h. In de gang, achter de kist in de groene plastic tas waar ook je vieze sokken al twee weken liggen te beschimmelen.
i. Mmm, wat wil je?
j. Ik haat ook veel van jou, schat.
k. Ehh, vraag dat maar aan pappa.
l. Je meent het! Wat een rotzus heb jij!
m. Als hij is uitgeborreld, ehh ik bedoel uitgewerkt.
n. Geloof me, dat wil je niet weten.
o. Ja schat, het is volstrekt normaal dat je dat vies vindt, niet teveel aan denken.
p. Ik ook van jou.
q. Mooi dan kun je een appel pakken.
r. Zeg, wil jij onterfd worden?
s. Door blij te zijn met jezelf en goed te zijn voor anderen.
t. Omdat het opvoeden van kinderen zeer stressvol is.
u. Als je je kamer hebt opgeruimd, je tas hebt uitgepakt en je huiswerk hebt gemaakt.

Ontrouw

Hij had al enige tijd een vriendin waar hij soms een nachtje bleef slapen. Leuk vond ik dat niet maar je moet elkaar de vrijheid gunnen nietwaar? Bloedmooi was ze, slank, blond, spontaan, niet te amicaal en ongeveer dezelfde leeftijd. Zij kon hem makkelijk aan, was natuurlijk veel sluwer dan hij. Kennelijk was 1 liefje niet genoeg of was hij gefrustreerd dat zij hem de baas was. Sinds de zomer hing hij bij elke vrouw de macho uit. Duidelijk op zoek naar aandacht. Gênant was het iedere keer; de manier waarop hij zijn rug rechtte zodat hij net een stukje groter leek, de wijdopen ogen alsof hij nog nooit zoiets moois had gezien en het allerergste, de totale desinteresse voor mij. Lucht was ik voor hem, niets meer. Nu ik het heft in eigen hand heb genomen lijken die ontmoetingen bijna komisch maar toen had ik er slapeloze nachten van. Er moest iets gebeuren, ik ben tolerant maar ook ik heb mijn grenzen en eigenwaarde!

Achter zijn rug om zocht ik hulp en het advies was glashelder en onvermijdelijk. Ik maakte een afspraak en lokte hem twee weken later onder valse voorwendselen de kleine winkel annex behandelruimte binnen. Hij rook onraad maar nu was het mijn beurt, had ik het voor het zeggen. Onder het lispelen van zoetgevooisde woordjes ging de naald in zijn lijf. Hij wankelde, trok zich terug naar de dichte deur maar zwak als hij was kreeg hij die niet meer geopend. Zijn ogen werden mistig, hij trilde en vocht hij tegen zijn lot. Nog een prik dan maar. Nu wist hij dat zijn strijd gestreden was. Hij zakte ineen, de ogen nauwelijks geopend. Een laatste vragende, bijna smekende blik en toen was hij helemaal weg.

Twee uur later was hij weer bij. De ingreep was geslaagd. Ze hadden hem vastgebonden en toen hij bibberend opstond zag ik een veeg bloed op de vloer. Een felle steek van schuld in mijn buikstreek. Had ik misschien toch niet....Nee dit was het beste! Ik had hem al vaak gecorrigeerd maar wie niet luisteren wil moet maar voelen. De bezwering hielp niet: zijn smekende ogen stonden op mijn netvlies gebrand, zouden niet meer verdwijnen. Hoewel hij nauwelijks bij bewustzijn was, begroette hij me als zijn redder. Weg hier!

Weg van de prutsers die hem zijn mannelijkheid hadden ontnomen. 

Schoonheid

In Belgrado loopt een verbazingwekkend aantal Michael Jackson-neuzen, Pamela Anderson-borsten en Angelina Jolie-lippen rond. Op de bijgaande foto ziet u al dat moois verenigd in het lichaam van een populaire Servische zangeres (google maar eens op Jelena Karleusa). Dat hier goud geld wordt verdiend met uiterlijk zie je al na een kwartiertje op een willekeurig terras. Ik heb me altijd afgevraagd wat een aantal moeders van onze dure internationale school toch de hele dag doet, zonder baan maar met au-pair. Het kan niet anders dan dat ze hun tijd besteden aan specialisten die aan wenkbrauwen, nagels, haar en huid frunniken.

Tot voor kort heb ik deze schoonheidsmaffia weten te omzeilen op een sporadisch bezoek aan de kapper na maar omdat ik het motto huldig 'do as the locals do' toog ik naar een 'beauty-specialist'. Aangezien ik een forse aversie heb tegen mensen die aan andermans lichaam peuteren (waarom zou je in hemelsnaam tandarts of pedicure willen worden?) had ik me wel voorbereid en advies gevraagd wie ik het beste kon raadplegen. Niet voor naalden of enge operaties maar gewoon voor wat massage, maskertjes en andere onbekende verwennerij.

Na een misselijkmakende taxirit arriveerde ik bij een bouwvallige gevel waarachter een paradijsje huisde van pastelkleurige tinten, zachte pianomuziek en lieftallige dames.

Ik werd binnengeleid bij een strak uitziende dame met wel dertig diploma's aan de muur die mij geen van alle iets zeiden. De namen (mesotherapie, hyaluronic acid, iemand?) deden vermoeden dat ik in een duister chemisch druglaboratorium was beland. De dokter in de chemische wetenschap ter-bestrijding-van-uiterlijke-ongemakken bestudeerde me nauwkeurig en zonder iets te vragen begon ze op te sommen wat ze waarnam:

• Een assymmetrie tussen beide ogen;

• Overhangende oogleden;

• Oogwallen;

• Fronsrimpel;

• Hyperpigmentatie;

• Littekens.

Ze moedigde me aan om in een gereedstaande 5 maal vergrotende spiegel te kijken en verrek, nu zag ik het ook! Dit was niet meer te repareren met een simpel maskertje en de juiste crème. Het mes moest erin! Na een half uur verliet ik het pand, met een offerte ter grootte van een modaal Nederlands maandsalaris en minder zelfvertrouwen dan ooit. 

Eenmaal thuis aangekomen rukte ik een fles wijn open, pakte een sigaret en besloot mijn uiterlijk te laten voor wat het was. Schoonheid is maar tijdelijk immers, je innerlijk gaat een levenlang mee.

Fietsen

Omdat ik mijn afkomst als blonde geschifte Nederlandse niet wil verloochenen, fiets ik met enige regelmaat door de stad. Ik heb zelfs mijn kroost zover gekregen dat ze getooid met fietshelm de barre tocht naar school maken. Dat is niet overdreven (naar Nederlandse maatstaven althans). Onze straat is behoorlijk steil en smal omdat er aan weerszijden auto’s geparkeerd staan. Dat weerhoudt automobilisten er niet van om met een noodgang voorbij te razen. Aan het eind van de straat volgt een scherpe bocht naar rechts die stijl omhoog gaat, gevolgd door een weg die meer kuilen heeft dan asfalt. Daarna volgt het grootste obstakel; een drukke verkeersader waar het zebrapad alleen ter versiering dient. Bij de eerste rit stond het zweet me in de handen maar inmiddels fietsen we routineus langs blaffende zwerfhonden, losliggende stenen, diepe kuilen en geparkeerde auto's waarvan de portier ieder moment kan openvliegen.

Ons bezoek trakteren we ook vaak op een fietstocht. Dat klinkt wat onaardig maar eigenlijk is het een hele leuke manier om de stad te leren kennen. Het wordt zelfs gepromoot door speciaal aangelegde fietspaden. Niet dat voetgangers of overig verkeer zich daar wat van aantrekt, maar het is een eerste stap. De route volgt de Donau en Sava en start bij de voornaamste attractie van de stad, Kalemegdan. Van daaruit kun je naar een eilandje fietsen waar heel Belgrado zich zomers vermaakt of oversteken naar Nieuw Belgrado om te eindigen in Zemun, een oud stadje dat bekend staat om zijn visgerechten en de lokale maffia.

Het hoogtepunt van de tocht is een heuse fietslift die zorgt dat je veilig op de brug kan komen om de rivier over te steken. In het voor- en najaar werkt dat perfect. Je drukt op de knop, de lift komt, fiets erin en boven stap je weer uit. Fluitje van een cent zou je denken maar om volstrekt onduidelijke redenen heeft de daartoe bevoegde autoriteit besloten zomers een liftjongen in te huren. Zijn enige taak is te zorgen dat de lift op de juiste manier wordt bediend. Op een mooie zondag stonden wij geduldig te wachten om omhoog te kunnen. De liftjongen had ons nog geen blik waardig gegund, het telefoongesprek dat hij voerde was oneindig veel belangrijker dan de rij 'klanten' die stonden te wachten. Net toen mijn dochter haar fiets naar binnen wilde rijden hield hij haar tegen, sloot de deuren en wees op een vergeeld papiertje aan de liftdeur; 'Pauze van 13.00-13.30 uur'. Ik dacht nog even aan 'Candid Camera' maar weet na anderhalf jaar Servië inmiddels beter. Het interesseerde hem geen moer dat er nog tien anderen stonden te wachten, hij had pauze en de rest van de wereld kon afzinken. Zelf bedienen was ook geen optie want hij had natuurlijk wel de moeite genomen om de lift te blokkeren. Doorgaans ben ik best begripvol maar toen even niet. Ik heb een aantal zeer didactisch onverantwoorde termen gebruikt en zelfs enig fysiek geweld. Toen we later terugfietsten zagen we tot onze stomme verbazing dat er twee liftbediendes waren, die dus kennelijk allebei op hetzelfde moment pauze hadden.

Sommige dingen zal ik nooit begrijpen. 

Fifi

Het grootste deel van onze 10(!) weken durende zomervakantie hebben wij doorgebracht in Nederland. Dat is ons uitstekend bevallen. De zon begon te schijnen zodra wij arriveerden en hield dat vol tot we vijf weken later weer vertrokken. Inmiddels regent het weer heb ik begrepen. De enige huisgenoot met 2 paspoorten ging ook mee. Daar waar je kinderen gewoon in een auto kunt duwen en er 17 uur later weer uit kunt plukken, heeft dat bij een hond wat meer voeten in de aarde. Bang voor allerlei vreselijke ziektes moet het beest een indrukwekkend aantal vaccinaties doorstaan. Daar bovenop komt nog een bloedmonster om uit te sluiten dat hij hondsdolheid onder de leden heeft. Ik heb geleerd dat je een hond/kind vooral gerust moet stellen om dit voor elkaar te krijgen maar onze dierendokter vroeg meteen een nylonkous om de bek van Dutch dicht te binden. Hopelijk doen ze het vaccineren van Servische kinderen minder hardhandig. 

Meneer voelde zich al snel thuis in Den Haag. Geen onbetrouwbare zwerfhonden maar louter vriendelijk ogende labradorachtige wezens. Op 1 na dan. Dat was een wit zwabbertje ter grootte van een flinke marmot luisterend naar de naam Fifi (echt waar!). Fifi was de baas van een slecht ter been zijnde dame van in de zeventig. Behept met een groteske vorm van zelfoverschatting vloog het beestje Dutch aan, toch zeker 4 keer zijn formaat. Even was ik bang voor een 'dat-doet-ie-anders-nooit' actie maar hij keek alleen verbaasd naar het luid keffende en happende monstertje. Omdat het beestje volstrekt niet luisterde en geen halsband of riem had (alleen een glitter-elastiekje om te voorkomen dat het haar in haar oogjes zou hangen) kreeg noch de eigenaresse noch ik hem te pakken. De eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik het ook niet echt geprobeerd heb, bevreesd dat ie zou happen. Een toegesnelde andere hondeneigenaar wist hem onder dreiging van een flinke mep te isoleren. Dat kwam hem nog op een reprimande van de dame te staan. Nadat ze het hondje gesust had ('kom maar bij mamma'...) liep ze zonder iets te zeggen weg: Veel egoïstischer heb ik het nog niet meegemaakt. Ik visualiseer hoe het er thuis bij haar aan toe gaat. Een klein appartement, propvol met kitscherige snuisterijen en een witte nep-leren bank waar zij tezamen met haar oogappel bonbons op zit te eten. De televisie braakt de hele dag 'Tell Sell', talentenjachten en extreme home/mom/husband makeovers uit. Bezoek durft niet meer te komen uit vrees geterroriseerd te worden door de 'Al Qaida' zwabber.

De hel, dat zijn anderen. 

Reis

18.45 uur Belgrado.  Alles is ingepakt behalve wederhelft en ik. De laatste handeling van onze lange 'niet vergeten' lijst bestaat uit het verdelgen van toekomstige vlooien en ander ongedierte. Mijn Lief heeft daartoe op de markt een ampul gekocht die we moeten oplossen in 1 liter water. Als ik het buisje  breek vrees ik even voor een vroegtijdige dood. Met ingehouden adem besproei ik kamer voor kamer.

18.55 uur Belgrado-Boedapest. Nog 1788 km.  

We zijn weg! Beoogde eta (expected time of arrival) volgens de Tomtom is 11.45 uur de volgende ochtend. Onze bolide is na wat gepuzzel erg efficiënt ingepakt (niet mijn verdienste). De twee koters zitten achter elkaar, daardoor is een klein gangpad gecreëerd waar iemand kan slapen. Dat moet wel gedeeld worden met de hond die daarmee voorlopig de grootste ruimte tot zijn beschikking heeft.

20.50 uur. Grens Servië-Hongarije. Nog 1630 km.

De snelweg is vrijwel geheel leeg maar toch staat er bij de enige grensovergang op onze 1800 km lange tocht een rij auto's. Mijn Lief schat de wachttijd in en rijdt erlangs om te stoppen voor 1 van de andere slagbomen. De douanebeambte die de rij aan het controleren is, komt subiet zijn hokje uit om onze diplomatieke paspoorten te checken. 'Beetje gênant, maar wel erg makkelijk' zullen we maar zeggen. We rijden Bingenland in. Dat moet ik misschien even uitleggen. Onze zoon heeft jaren geleden gevraagd van wie het land was tussen de uitgaande en ingaande grensovergang. Daarop moest ik het antwoord schuldig blijven waarop zoonlief besloot dat dit zijn land zou worden. Twee kilometer verder als we Bingenland verlaten en Hongarije binnenrijden staat er een wel zeer atypische douane meneer: Jong, joviaal, slordig gekleed en met piekhaar. Ik kan me hem zo voorstellen in de kroeg. Hoewel er een korte rij staat, pakt hij al grappend onze paspoorten, loopt naar zijn collega voor de benodigde stempels en komt een minuut later eea weer terug brengen terwijl hij ons met een brede grijns een prettige reis wenst. Het kan dus wel, een vriendelijke en lachende douane beambte! Het totale grensritueel heeft 5 minuten gekost terwijl hier zomers de wachttijden kunnen oplopen tot zes uur.

21.30 Kiskunfélegyháza (geen grap, zoek maar op!). Nog 1540 km.

Het landschap wordt zachter en lieflijker door de zonsondergang. Ik ga liggen en zoonlief kruipt voorin. Ik krijg nog mee dat hij gierend van de lach Hongaarse plaatsnaamborden probeert te ontcijferen en daarna ben ik onder zeil.

03.05 uur. Passau. Nog 1000 km.

Ik word wakker doordat we vaart minderen. Mijn beurt om te rijden. De snelweg is nagenoeg leeg, het landschap pikkedonker. Bing heeft nauwelijks geslapen en houdt me aan de praat. De Donau is sinds vertrek onze losbandige gids; hij slingert grofweg dezelfde route, in totaal passeren we hem 7 keer. Om een uur of vier ontwaar ik de eerste tekenen van daglicht. Weer een uur later is het licht: Wat een verschil met afgelopen winter. Toen hebben we vrijwel de gehele rit in het donker gereden. 

06.05 uur. Nabij Nurnberg. Nog 670 km.

Onze gastank twijfelt al enige tijd of ie leeg is, het lichtje springt beurtelings op rood of groen. Ik besluit door te rijden omdat iedereen eindelijk slaapt. Een half uur later blijkt ie definitief leeg en wil ik gaan tanken. Helaas ben ik vergeten dat LPG een schaars goed is in Duitsland. De volgende pomp is 60 km verderop en blijkt defect. Dan maar op dure benzine rijden. Iedereen is inmiddels wakker. Wederhelft neemt het stuur weer over.

07.55 uur Frankfurt. Nog 430 km.

In de ochtendspits rijdt tussen de frisgeschoren kantoorklerken een enigszins vervuild gezin.

08.40 uur tussen Frankfurt en Keulen. Nog 320 km.

Eindelijk een pomp waar ze wel gas hebben en bovendien de "Golden Arches". Aan mij niet direct besteed, maar de overige gezinsleden knabbelen hun sponzige broodjes gulzig op.

10.45 uur Arnhem. Nog 110 km.

Verwoed zoek ik een Nederlandse radiozender om 1 minuut later vergast te worden op een carglass reclame.

11.40 uur Den Haag.

We zijn er! De Tomtom is verslagen. Het gras oogt groener, de straten schoner en rechter. In huis op tafel staan twee kaartjes en vier flessen wijn te wachten op onze terugkomst.

Extremen

5.15 am. Ik word wakker van het licht en een onbekend geluid. Na een paar minuten realiseer ik me dat het de man is die alle frisdrank blikjes verzameld. Hij graaft met een stok in de open container, vist er de blikjes uit en trapt ze plat.

Mijn hoofd rommelt, ik heb slecht geslapen en gedroomd.

Ik sta om 6.15 uur op om zoonlief te wekken. Hij heeft de dag daarvoor van 8 tot 3 op school gezeten, is vervolgens naar Nederlandse les gegaan en heeft daarna tot half 10 huiswerk gemaakt. Dat heeft niet zozeer te maken met sadistische leraren maar het volledig ontbreken van enig vermogen tot plannen (een vrij gebruikelijk defect bij pubers).  5 weken geleden kreeg hij een opdracht om een verhaal van 5000 woorden te schrijven. 5 dagen voor de deadline had hij er 400 op papier....

Helaas is mijn wederhelft ook met zijn verkeerde been opgestaan en dus zit iedereen even later knorrig aan de ontbijttafel. Alsof dat nog niet genoeg is krijgt zoonlief een inzinking kort voor vertrek naar school. 20 minuten later lever ik beide koters net op tijd af.

Koffie. Ik lees de ochtendkrant, ook geen aanbeveling om in een betere stemming te komen. Dan maar de stad in. Onderweg word ik bijna overhoop gereden door een automobilist die de voorrangsregels op een rotonde aan zijn laars lapt. Als ik claxonneer trapt hij hard op zijn rem en krijg ik "de vinger". Ik vrees even dat hij uitstapt maar gelukkig geeft hij weer gas. Een klein handwapen in mijn handtas zou geen slecht idee zijn.

Na een bezoek aan de supermarkt met 25 meter aan verschillende koekjes en 10 meter ontbijtgranen duizelt het me. Helaas is dat nog niet alles, ik moet ook nog naar het "Pet Centar". Daar moet ik uit 30 verschillende merken, honden- en kattenvoer kiezen. Ik reken af voor een half Servisch maandsalaris. Buiten op de met rommel omgeven parkeerplaats staat een jongen die ongeveer even oud is als mijn zoon. Hij heeft een ontstellend smerig trainingspak aan, twee verschillende afgetrapte schoenen en er loopt kwijl langs zijn mond naar beneden. Ongevraagd helpt hij een van de zakken hondenvoer in de auto te tillen. Die zak is evenveel waard als 2 weken eten voor hem en zijn familie. Dat went, zelfs na anderhalf jaar Servië, nog steeds niet. Als ik hem wat geld geef vertrekt hij geen spier, hij blijft wezenloos voor zich uit staren. Bij het wegrijden gaat hij pal in mijn dode hoek staan waardoor ik hem bijna overhoop rijd. Pas later realiseer ik me dat hij niet "mentally challenged" is maar waarschijnlijk aan de drugs.

3 uur later staan wederhelft en ik in de keurig verzorgde tuin van een Zuid Europese ambassade op de receptie van hun nationale dag. Onberispelijk geklede obers brengen tig soorten drankjes en hapjes rond. "Tout" diplomatiek en ander belangrijk Belgrado is aanwezig. Daarnaast een grote hoeveelheid  "golddiggers" die op torenhoge hakken en in ultrakorte rokjes een prooi zoeken in het gezelschap van grijs geklede heren. Normaliter beschouw ik dit soort gelegenheden als een mooie kans om te netwerken of in ieder geval om wat typetjes te observeren maar vandaag lukt dat niet. Na een uurtje heb ik de gebruikelijke beleefdheden uitgewisseld en het weer, de vakantie en de kinderen besproken.

Het blijft rommelen in mijn hoofd

Huwelijksboot

Voor iemand die al 22 jaar samenleeft en zich nooit geroepen heeft gevoeld om de huwelijkseed af te leggen, blijft een trouwerij iets heel bijzonders. In de loop der jaren ben ik bij verschillende bruiloftsfeestjes aanwezig geweest, van erg eenvoudig tot een spetterend feest voor honderden gasten in een kasteel waar we ver na middernacht probeerden de aanwezige kroonluchters als schommel te gebruiken (excuses nog daarvoor). De eerste scheidingen met alle ellende van dien hebben we ook al achter de rug. Misschien komt daar mijn huiver wel vandaan; ik vind het al moeilijk genoeg om een jaar vooruit te kijken, laat staan een leven lang. Begrijp me niet verkeerd, ik ben dol op mijn wederhelft en beiden hebben we de intentie uitgesproken te trouwen als we hoogbejaard zijn. Nog even geduld dus.

Enfin, afgelopen weekend hebben we ons eerste Servisch-Nederlandse huwelijksfeest gehad. Wederhelft had zich in een uniform uit de 19e eeuw gehesen dat was versierd met een heleboel koordjes, kwastjes, een lakleren tasje en andere tierelantijntjes. Dit alles werd bovendien afgetopt met een hoge berenmuts voorzien van een gouden ketting en pluim en last but not least, een sabel. Na uitvoerige raadpleging van internet en wat vriendjes had hij uitgevogeld waar alle attributen precies hoorden. Daarna duurde het nog anderhalf uur voordat ze op de juiste plek waren bevestigd. Toen hij weer een uur daarna 1 en ander had aangetrokken bekeek dochterlief het tafereel twee tellen en zei wat de andere huisgenoten niet durfden: "Pappa je ziet er niet uit". Het respect voor uniformen in ons huishouden zit niet heel diep.

Het huwelijksfeest vond plaats op een Splav (=drijvend restaurant/feestboot) met schitterend uitzicht op Kalemegdan (= de burcht van Belgrado waar de Donau en Sava samenkomen). Het bruidspaar arriveerde in een klein bootje met een heerlijk namiddagzonnetje. De inzegening was kort en krachtig en toen de bruid daarna haar bruidsboeket wegwierp, zag ik in een flits hoe een hooggehakte dame dit net voor de neus van dochterlief weggriste. Weer een kinderhuwelijk voorkomen.

Het buffet was echt Servisch: overdadig in hoeveelheid en keuze. Tot mijn grote schaamte stormde ons kroost erop af alsof ze normaliter slechts water en brood krijgen. Het eten werd met liters wijn en bier  weggespoeld. Dat maakte de stap naar de dansvloer een stuk makkelijker en er werd dan ook tot diep in de nacht doorgefeest. Zelfs de zwangere bruid liet zich niet onbetuigd en hoste vrolijk mee: aan watjes doen ze hier niet.

Het kerkelijk huwelijk dat 2 dagen daarna volgde was zelfs voor een rechtgeaarde heiden zoals ik zeer bijzonder. Het vond plaats in een kleine orthodoxe kerk in het centrum van de stad en had een aantal aardige rituelen. De leukste daarvan was de kroning: wat Willem-Alexander niet lukte (want die wordt ingehuldigd maar niet gekroond) gebeurt hier bij elk bruidspaar: ze worden tot Koning en Koningin van hun eigen huishouden gekroond.

Na de kerkdienst was er weer eten: je zult hier niet omkomen van de honger. Waar in Nederland de lunch doorgaans bestaat uit een klef broodje kaas en een glas melk kregen we hier vier volledige gangen voorgeschoteld. Bovendien is het een grote schande als je glas leeg is dus het was wederom zeer gezellig en veel te laat.

Gelukkig was er ook een Nederlandse bijdrage aan de feestvreugde die dag en wel in de vorm van een enorme hoeveelheid regen....

BiH

BiH

Wederhelft komt er regelmatig voor werk maar de overige gezinsleden waren er alleen vluchtig doorheen gereden: Bosnië. Zo wordt het in de volksmond genoemd maar officieel heet het ‘Bosnia i Herzegovina’ of afgekort BiH. Als er een land is op de Balkan waar etniciteit de dienst uitmaakt dan is het Bosnië. Het wordt bestuurd door de drie bevolkingsgroepen (Moslims, Bosnische Serviërs en Kroaten). Dat heeft tot gevolg dat ze het meeste aantal volksvertegenwoordigers per hoofd van de bevolking hebben. Deze heren (dames zijn er nauwelijks) worden door de Europese Gemeenschap betaald met het gevolg dat iedere prikkel ontbreekt om iets anders te doen dan het louter en alleen bedienen van de eigen achterban.

Niet dat je daar direct wat van merkt als toerist/buitenlander. Het landschap is indrukwekkend en op de roadkill, straatvuil en 7 lagen asfalt na, waan je je in de ruigere gebieden van Oostenrijk of Zwitserland. De oorlog is niet ver weg; als we langs de kant van de straat stoppen en zoonlief naar een lieflijk beekje rent, begint wederhelft overstuur te schreeuwen. Twee minuten later zie ik een rood/wit bordje met doodshoofd en heeft hij godzijdank al zijn ledematen nog plus een stoer verhaal voor op school.

In verschillende dorpen zie je de granaatsporen nog in de huizen en de kerkhoven zijn veel te groot voor het aantal bewoners. De voornaamste steden zijn echter met behulp van Europese gelden flink opgeknapt. Mostar spant de kroon. Dat werd, gelijk Dresden 1945, volledig verwoest met de bekende brug als voornaamste symbool. Nu staat het oude centrum er weer: alles is steen voor steen opgebouwd met als gevolg dat het lijkt op een replica in Disneyland. Er wordt openlijk gewedijverd tussen de aanwezige religies. Ik tel 8 minaretten in een straal van 300 meter maar de katholieke kerk heeft de hoogste toren en bovendien staat er op de meest nabijgelegen heuvel een metershoog kruis.

De wederopbouw is ook bij het toeristengilde niet onopgemerkt gebleven. De hele dag trekken grote groepen Japanners en Amerikaanse en Noord-Europese senioren door het stadje. De meesten hebben een oortje in waardoor ze hun reisleider horen en ze volgen zijn vlaggetje blindelings. Er zijn robots die zelfstandiger kunnen handelen. Ik verbeeld me altijd dat ze bewusteloos neervallen als hun oortje wordt uitgezet of als ze hun Grote Reisleider uit het oog verliezen. Gelukkig overnachten de meeste groepen niet in Mostar waardoor het s'ochtends en s'avonds heerlijk rustig is op straat.

Na een dag Mostar vervolgen we onze weg naar Sarajevo. De route is prachtig: we slingeren door een felgroene vallei met schitterende rotspartijen, een meanderende rivier en op de achtergrond bergen waar nog sneeuw ligt. Bij aankomst in Sarajevo zie je meteen waarom de stad zo lang belegerd kon worden: het ligt in een kom en is aan alle kanten omgeven door bergen. Ook hier is flink geïnvesteerd en de mix van oud en nieuw oogt prima. Een heel verschil met Belgrado waar alle ruïnes demonstratief blijven staan en de meeste gebouwen hun laatste onderhoudsbeurt 30 jaar geleden hebben gehad. De bazaar is geweldig. Naast de souvenirshops, kledingzaakjes en cafeetjes ook ambachtslieden die je gootsteen of schoenen kunnen repareren. De diversiteit in het straatbeeld is ook een verademing: niet alleen hooggehakte geplastificeerde dames maar ook hoofddoeken, toeristen en mannen in pak.

Ik denk dat we hier nog wel eens gaan terugkomen  

Rome

Een mens moet er zo nu en dan eens uit zonder wederhelft en nageslacht. Het zijn schatten hoor maar voor alle partijen is het erg verstandig om eens even niet bij elkaar te zijn. Manlief leert hoe het ook alweer was om 24/7 voor kinderen te zorgen, het kroost leert dat de dagelijkse routine ook anders kan en ik vind het geen probleem om onbekommerd wijntjes te drinken met naasten die een geheel ander leven leiden. 

Hoogste tijd dus voor een weekend Rome want daar ben ik tot mijn grote schande nog nooit geweest. Het gezelschap bestond uit kleine zus, grote vriendin en een maatje van zuslief. De laatste was half Italiaans en bovendien gezegend met een groot organisatorisch talent. Voor mensen met een oriëntatievermogen van een dronken kip zoals ik, erg handig. Na de kennismaking onder het genot van wat hapjes en een glaasje Prosecco togen we naar een nabijgelegen tentje waar we na nog meer alcoholische versnaperingen allerlei meer of minder gênante ontboezemingen met elkaar deelden. Het 14 jarige Vlaamse pubertje dat naast ons zat heeft er nog nachtmerries van. Dat patroon bleef zich trouwens herhalen: iedere keer als wij in een intiem gesprek verzeild raakten bleken er Nederlandstaligen naast ons te zitten.

Na een fors aantal reizen over de verschillende continenten heb ik een innerlijke checklist ontwikkeld voor mijn vakantiebestemmingen:

•   De temperatuur moet bij voorkeur tussen de 20-30 graden liggen.

•   Het is cultureel en/of qua natuur interessant.

•   Er is lekker gevarieerd eten en alcohol (bvk wijn)

•   Het leven dient zich grotendeels buitenshuis af te spelen en is het liefst wat chaotisch

•   De mensen zijn er hoffelijk en hulpvaardig en de mannelijke helft appetijtelijk om te zien.

Nu begrijpt u waarom alles ten noorden van Nederland afvalt alsmede een fors aantal Arabische landen. Italië daarentegen voldoet aan al de voorwaarden. Rome bleek daar nog een keer de overtreffende trap van. Je loopt er voortdurend op en tussen de geschiedenis, het aantal musea, palazzo's, beeldhouwwerken, kerken, opgravingen houdt niet op. We hebben ons vooral gericht op de topattracties en dat viel niet tegen. Behalve dan dat ik niet zou adviseren om als heiden en grote-menigte-hater Vaticaanstad te bezoeken op zondagochtend.

Onze bezoekjes en wandelingen hebben we afgewisseld met veel eten en drinken. Eindelijk eens wat anders dan een variatie op worst, kool en wortel want dat is de voornaamste winterkost in Servië. Bovendien is uitgebreid tafelen het beste smeermiddel voor goede gesprekken en voor het eerst sinds maanden kon het weer gewoon buiten op een terras! Jammer dat na een lange mooie dag in de zon de verkeerde sleutel in mijn tas bleek te zitten waardoor we dreigden de nacht op straat te moeten doorbrengen. 

Maar goed, daarvoor heb je familie....

Pubers

Twee pubers uit Kiev hebben we op bezoek. Dat zit zo: zoonlief doet mee aan 'Knowledge Bowl'. Dat is een kennisquiz op zijn school waar hij iedere week trouw voor oefent. Helaas met enige achterstand op de rest van het team omdat hij van Amerikaanse politiek of gedichten geen kaas heeft gegeten. Aan het eind van het trimester wordt er een toernooi gehouden tussen 6 internationale scholen uit midden en Oost-Europa. Dit keer in Belgrado met zes deelnemende steden: Budapest, Zagreb, Warschau, Helsinki, Kiev en Belgrado. Dat feestje duurt twee dagen en dus voorzien wij nu twee ' 6th graders' van onderdak en een voedzame maaltijd. Ik heb inmiddels het 1 en ander over pubergedrag geleerd, doe er uw voordeel mee:

•   Met stip op 1. Het is geen enkel probleem om urenlang achter een beeldscherm te zitten en dat alleen te verlaten voor de inname van drank/eten en het ledigen van de blaas.

•   De mannelijke variant van pubers gaat zweten en riekt na al die uren beeldscherm in een luchtdichte kamer verre van aangenaam. Douchen daarentegen wordt alleen gedaan als de druk stevig wordt opgevoerd en er gedreigd wordt met een beeldschermverbod.

•   Desondanks weten ze wel alle hoofdsteden van de wereld, behalve die van Bhutan.

•   Meiden zijn een vorm van buitenaards leven dat zo spoedig mogelijk van deze planeet verwijderd dient te worden.

•   Alles is 'Epic' (= gaaf, mooi) of 'Gross' (= afschuwelijk, lelijk).

Ik heb inmiddels ook alle tijd gehad om ze te observeren want ze zijn hier inmiddels 4 dagen. In hun “hometown” is zo'n onwaarschijnlijke hoeveelheid sneeuw gevallen dat hun de noodtoestand is uitgeroepen. (Voor de lezers in Nederland die zich beklagen: zoek in youtube op 'snow' en 'Kiev' en je krijgt meteen een geweldige oppepper, het kan namelijk altijd nog erger). De gasten wekken niet de indruk het heel vreselijk te vinden. Juichend werd de mededeling dat de vlucht geannuleerd was ontvangen. Ik kreeg een dodelijke blik toegeworpen toen ik kort daarna voorstelde om even met hun ouders te skypen. Volledig ingeburgerd verhangen ze hun tijd op de bank, zuchten diep als ze iets krijgen voorgeschoteld wat op groenten lijkt en plagen ze dochterlief als ware het hun eigen zusje.

Toch zijn er subtiele verschillen in hun gedrag. Zo stond 1 van de jeugdigen nadat hij zijn bord geleegd had, doodleuk op terwijl de anderen nog volop aan het tafelen waren. Toen hij de volgende ochtend verzuchtte dat hij in drie jaar niet zo lekker had ontbeten, kregen we enige argwaan. Navraag leerde inderdaad dat de maaltijd normaliter alleen voor een kijkdoos werd genuttigd en dat ontbijt bestond uit een haastig bord 'cereals'. Nu moet ik erbij zeggen dat hij op een andere wijze de volle aandacht van zijn ouders kreeg. Hij had een spelcomputer, laptop, nieuwste modelletje mobiele telefoon en een peperdure koptelefoon mee op zijn schooltripje. Zijn ipad had hij maar thuisgelaten.

Dan maar ouderwets....